Hyrje
Web, ose World Wide Web, në thelb është një sistem kompjuterash ne internet që suportojne dokumentet e formatuar. Dokumentet janë të formatuar në një gjuhë markup te quajtur HTML (HyperText Markup Language), që suporton lidhjet (links) me dokumentet e tjera, si dhe elemente grafike, audio dhe skedare video. Perpara se te kalojme ne shtjellimin e pjeseve te zhvillimit te PHP duhet te kemi disa njohuri baze ne menyren sesi funksionon rrjedha ne web, menyren sesi realizohet komunikimi, si interpretohet kodi HTML, CSS apo dhe si ekzekutohet PHP etj. Eshte e nevojshme te dime keto njohuri baze perpara se te kalojme ne shpjegime te avancuara, ndaj duhet te keni idene sesi rrjedh informacioni ne brouser-in e kompjuterit tuaj, si shfaqen imazhet, tekstet apo elementet e tjera te nje faqeje web ne brouser.
Duke qene se lexuesit e ketij libri duhet te kene njohuri paraprake te kodit HTML perpara se te nisin leximin e ketij libri, e marrim te mireqene faktin qe ju njihni pjesen bazike HTML si p.sh. etiketat kryesore te HTML si <p>, <div>, <form>, <input> etj. apo menyren sesi ndertohet nje forme dhe atributet kryesore te etiketave ne HTML.
Te gjithe e dime qe brouseri eshte i afte te interpretoje kod ne HTML, e cila sherben per strukturimin e nje faqeje dhe CSS e cila sherben per stilizimin e saj. Pra, ajo cfare ne shohim kur hapim nje web faqe ne brouser eshte thjesht perkthimi qe i ben brouseri kodit HTML dhe CSS qe ka marre nga faqja qe ne kemi kerkuar. Normalisht pervec HTML dhe CSS ka dhe elemente te tjera si imazhe, lloje te fonteve etj. por kryesisht perbehet nga HTML dhe CSS. Menyra sesi brouseri komunikon me internetin dhe na shfaq pamje te ndryshme, ne varesi te faqes qe kemi kerkuar eshte nje teme qe na intereson shume, e cila kerkon shume kohe qe te trajtohet thellesisht. Duke qene se eshte nje ceshtje komplet tjeter ne do te trajtojme vetem pjeset elementare qe te kuptojme thelbin. Me poshte do te trajtojme lehtesisht komunikimin klient-server, ku ne rastin tone ne momentin qe ne hapim nje faqe web ne brouser, kompjuteri jone konsiderohet klient. Po serveri? Serveri eshte nje kompjuter tjeter diku ne glob i cili komunikon me ne dhe na ofron burime apo sherbime te ndryshme.
Si realizohet komunikimi?
Ashtu si komunikimi ndermjet njerezve qe ka nje protokoll standard, p.sh. gjuha shqipe, ashtu edhe komunikimi ndermjet ketyre dy kompjuterave ne largesi ka nje protokoll me vecori te vecanta, ne menyre te tille qe keto dy kompjutera te merren vesh midis tyre. Ne kete rast protokolli i komunikimit ndermjet dy kompjuterave quhet HTTP (Hypertext Transfer Protocol) te cilin do ta trajtojme lehtesisht me poshte. HTTP eshte nje protokoll ne shtresen e aplikacioneve te komunikimit ne rrjet, ndermjet sistemeve te shperndara, dhe eshte baza e web-it modern. Si zhvillues, ne duhet te kemi njohuri shume te mira per HTTP, te cilat do te jene te nevojshme per te ndertuar aplikacione sa me te zgjeruara dhe cilesore.
Do te shqyrtojme ne nje seksion me poshte edhe kodet baze HTML edhe CSS. HTML ben strukturimin e faqes, dmth. nepermjet saj vendosim dhe organizojme pjese te ndryshme te faqes si paragrafet, imazhet, pozicionet e formave te plotesimit etj. Por gjithsesi nje faqe pa CSS do te ishte shume e crregullt dhe jo e kendshme, ndaj ajo na sherben per stilizimin, ne menyre qe faqja jone te marre nje pamje sa me te bukur. Po PHP per cfare na sherben? Duke qene se kur ndertojme nje faqe vetem me HTML dhe CSS ajo mbetet thjesht statike, ku permbajtja nuk mund te jete e ndryshueshme ne menyre dinamike, ne kete rast na hyn ne pune nje gjuhe skriptimi sic eshte PHP, e cila duke na dhene mundesine e realizimit te nje sere funksionesh, ne arrijme te ndertojme nje faqe me permbajtje jo gjithmone te njejte, por dinamike. Ne ndryshim nga HTML dhe CSS te cilat interpretohen direkt nga brouseri ne kompjuterin tone, PHP nuk ekzekutohet dot nga brouseri por ekzekutohet ne server.